محمدرضا شایسته فر؛ علی رضایی
دوره 8، شماره 18 ، بهار 1392، ، صفحه 13-21
چکیده
مطالعه توزیع فلزات سنگین موجود در خاک‌ها، از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می‌رود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک‌های سطحی محدوده معدن مس سرچشمه و ارزیابی ترازهای آلودگی، 120 نمونه خاک سطحی تا عمق 30 سانتیمتری جمع‌آوری شد و فلزات سنگین Pb، Ni، Se، Mo و Zn، با استفاده از روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (ICP- MS) آنالیز ...
بیشتر
مطالعه توزیع فلزات سنگین موجود در خاک‌ها، از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می‌رود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک‌های سطحی محدوده معدن مس سرچشمه و ارزیابی ترازهای آلودگی، 120 نمونه خاک سطحی تا عمق 30 سانتیمتری جمع‌آوری شد و فلزات سنگین Pb، Ni، Se، Mo و Zn، با استفاده از روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (ICP- MS) آنالیز شدند. در نمونه‌های خاک بررسی شده، میانگین غلظت ثبت شده برای عناصر سرب، نیکل، سلنیوم، مولیبدن و روی به ترتیب، 127، 27، 1، 7 و 252 (میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت عناصر سنگین عبارت است از: Zn> Pb> Ni> Mo> Se. مقایسه میانگین غلظت عناصر سنگین و سمی در نمونه‌های خاک با متوسط جهانی مقادیر خاک‌های غیرآلوده و شیل میانگین نشان داد که عناصر Pb، Ni، Se، Mo و Zn مقادیر بالاتری نسبت به میانگین مقادیر جهانی دارند. عنصر Ni مقدار کمتری نسبت به شیل میانگین دارد. ضریب آلودگی برای عناصر مورد مطالعه، براساس غلظت زمینه خاک و براساس میانگین خاک‌های جهانی غیرآلوده، محاسبه و طبق رده‌بندی هاکنسون، طبقه‌بندی شدند. محاسبه درجه آلودگی اصلاح شده برای میانگین نمونه‌های خاک محدوده منطقه مطالعاتی براساس مقادیر زمینه و مقادیر میانگین جهانی خاک‌های غیرآلوده درجه حدواسط آلودگی کل (24/3- 99/2) را نشان داد. نتایج محاسبه فاکتور غنی‌شدگی نشان‌دهنده آن است که میانگین عناصر سرب، روی و مولیبدن در تعدادی از ایستگاه‌های نمونه‌برداری بیش از مقدار زمینه است و غنی‌شدگی غیرطبیعی این فلزات را در منطقه مطالعاتی دربر دارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص زمین‌انباشتگی برای نمونه‌های خاک حاکی از آن است که عناصر نیکل و سلنیوم در محدوده غیرآلوده و عناصر روی و مولیبدن در محدوده غیرآلوده تا کمی آلوده و عنصر سرب در محدوده کمی آلوده قرار می‌گیرند.
محمدرضا شایسته فر؛ علی رضایی
دوره 6، شماره 11 ، بهار 1390، ، صفحه 25-34
چکیده
سد باطله معدن مس سرچشمه حاوی فلزات سنگین زیادی است. به این منظور، رسوبات مجتمع مس سرچشمه، برای تعیین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، آنالیز شیمیایی شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین (Co، Cu، Mo، Zn، Cr، Mn، Ni، Pb، Ti و Fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله است. در این پژوهش، شاخص‌های آلودگی نظیر ضریب آلودگی، ...
بیشتر
سد باطله معدن مس سرچشمه حاوی فلزات سنگین زیادی است. به این منظور، رسوبات مجتمع مس سرچشمه، برای تعیین غلظت فلزات سنگین و شدت آلودگی، آنالیز شیمیایی شدند. در واقع، هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین (Co، Cu، Mo، Zn، Cr، Mn، Ni، Pb، Ti و Fe) در رسوبات معدن مس سرچشمه منتهی به سد باطله است. در این پژوهش، شاخص‌های آلودگی نظیر ضریب آلودگی، شاخص بار آلودگی، فاکتور غنی‌شدگی و شاخص زمین‌انباشتگی استفاده شد، تا توزیع فلزات سنگین در رسوبات منطقه مورد مطالعه، ارزیابی شود. مقادیر فاکتور غنی‌شدگی (کبالت: 95/0، مس: 63/16، مولیبدن: 84/3، روی: 95/1، کروم: 87/0، منگنز: 27/1، نیکل: 36/0، سرب: 62/1، تیتانیوم: 83/0 و آهن: 01/10) و غلظت فلزات سنگین در نمونه‌های قابل بررسی ارزیابی شد. با توجه به محاسبه شاخص زمین‌انباشتگی برای فلزات سنگین، فلزات مس، روی و آهن (Zn> Cu> Fe >Mo> Pb >Mn>Cr) در محدوده آلودگی قرار گرفتند. در این پژوهش از مطالعات آماری (ضریب همبستگی و آنالیز خوشه‌ای) برای یافتن منشأ رسوبات، الگوی پراکنش عناصر و ارزشیابی زیست محیطی وضعیت موجود در منطقه مورد مطالعه کمک گرفته شد. نتایج به‌دست آمده از مطالعات ژئوشیمیایی، آماری (به کارگیری صحیح آمار چند متغیره) و محاسبه شاخص‌های آلودگی، فاکتور غنی‌شدگی، شاخص زمین‌انباشتگی، ضریب آلودگی و شاخص بار آلودگی برای نمونه‌های رسوب، تأییدکننده غلظت‌های بالای این فلزات است. نتایج به‌دست آمده از آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه‌ای (میزان بار فلز سنگین) بر نمونه‌های رسوبات منطقه مورد مطالعه با نتایج حاصل از محاسبه ضریب آلودگی برای ایستگاه‌های نمونه‌برداری مطابقت کامل دارد.
