%0 Journal Article %T کنترل رقیق شدگی خارجی در معدن روباز مس سونگون %J نشریه مهندسی معدن %I انجمن مهندسی معدن ایران %Z 1735-7616 %A بدخشان, ناصر %A شهریار, کوروش %D 2021 %\ 12/22/2021 %V 16 %N 53 %P 51-62 %! کنترل رقیق شدگی خارجی در معدن روباز مس سونگون %K رقیق‌شدگی خارجی %K معدنکاری روباز %K اندازه‎گیری رقیق ‎شدگی %K کنترل رقیق‌شدگی %K معدن مس سونگون %K دستگاه ایکس آر اف مدل 7000 %R 10.22034/ijme.2021.136095.1828 %X پدیده رقیق‎‎شدگی یکی از پیامد‎های نامطلوب معدنکاری است که در اثر مخلوط شدن ناخواسته باطله و ماده‎معدنی ایجاد می‌شود. از آثار نامطلوب رقیق‎‎شدگی می‎توان به افزایش هزینه‎های استخراج، حمل‎ونقل، فرآوری، افزایش عیار‎حد معدن و تخریب محیط‎زیست اشاره کرد. کنترل رقیق‎‎شدگی و اثرات نامطلوب آن نیاز به شناسایی عوامل ایجادکننده رقیق‎‎شدگی دارد. بررسی‎های میدانی انجام شده از معدن مس سونگون که به روش روباز استخراج می‎شود، نشان می‎دهد که عواملی مانند نفوذ دایک‎های عقیم، تماس بلوک‎های باطله و ماده‎ معدنی در مرز‎ها، خطاهای نمونه ‎برداری و خطاهای مورفی (خطای انسانی)، فاکتورهای موثر بر ایجاد رقیق شدگی‌اند. در این تحقیق برای تخمین میزان رقیق ‎‎شدگی خارجی (رقیق‎  شدگی ناشی از دایک ‎ها) معدن مس سونگون، از مدل‎سازی زمین ‎آماری (کریجینگ شاخص) استفاده شده است. میزان رقیق شدگی خارجی  معدن (۳/۱۱ درصد) محاسبه شد. مقدار رقیق ‎شدگی خارجی نسبت به حداکثر تخمین اولیه‎ رقیق ‎‎شدگی در معادن روباز با ذخایر توده ‎ای، بیشتر به نظر می رسید اما با توجه به وجود دایک‎ها این عدد معقول است. برای کاهش رقیق شدگی خارجی ناشی از نفوذ دایک‎ها پیشنهاد استفاده از دستگاه ایکس آر اف مدل 7000 داده شد. داده های آماری موجود قبل و حین استفاده از دستگاه ایکس آر اف نشان داد که هنگام استفاده از دستگاه، عیار میانگین روزانه به دست آمده (واقعی) نزدیکی بیشتری با عیار پیش‎بینی شده دارد و از میزان رقیق شدگی خارجی ناشی از دایک‎ها در حین عملیات کاسته شده است. %U https://ijme.iranjournals.ir/article_244632_af1c000938447e8fe25fc48329a36ec4.pdf