مقایسه روش‌های شناخت کانی های رسی با استفاده از داده‌های آزمایشگاهی و پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی شرق کپه‌داغ

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس آزمایشگاه اشعه ایکس/دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران

2 عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران

3 دانشیار/ دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران

4 سرپرست عملیات چاه نگاری/ مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران

چکیده

   سازند ماسه‌سنگی شوریجه به سن کرتاسه آغازی با مقادیر متغیر میان‌لایه‌های رسی، سنگ مخزن میادین شرق کپه‌داغ است. چون نوع و الگوی توزیع کانی‌های رسی بر قرائت لاگ‌های مختلف و محاسبه تخلخل و تراوایی اثر به‌سزایی دارند، شناخت این دو پارامتر برای تحلیل و ارزیابی مخازن ماسه‌سنگی ضروری است. در این تحقیق، پس از تعیین کانی‌شناسیو الگوی توزیع کانی‌های رسی این سازند با استفاده از مطالعات طیف‌سنجی پراش پرتو ایکس (XRD)، طیف‌سنجی فلورسانس پرتو ایکس (XRF) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM/EDX) در نمونه‌های مغزه زیربخش مخزنی (D1) سازند شوریجه در دو چاه تولیدی و خشک یکی از میادین شرق کپه‌داغ، نتایج آنالیزهای مغزه با انواع کانی‌های رسی تعیین شده و سپسبا استفاده از پنج نمودار متقاطع پتروفیزیکی مقایسه شده است. بررسی‌ها نشان میدهد که شناسایی پتروفیزیکی نوع کانی‌های رسی به‌تنهایی جواب‌های متفاوت و متناقضی دارد که حتماً باید با نتایج آزمایشگاهی شناسایی نوع رس تکمیل شود. براساس نتایج آزمایشگاهی، کانی‌های رسی زیربخش مخزنی سازند شوریجه به‌ترتیب فراوانی از نوع ایلیت، کلریت غنی از منیزیم، کائولینیت و در موارد معدودی گلوکونیت هستند. این کانی‌ها در چاه تولیدی با الگوی ساختاری و پراکنده (از انواع پرکننده و پوشش دهنده بین منافذ) و در چاه خشک با الگوهای ساختاری، پراکنده (از انواع پرکننده، پوشش دهنده و پل زننده بین منافذ) و نواری توزیع شده‌اند. مقدار متوسط هریک از انواع کانی‌های رسی اتوژن در چاه خشک بیشتر از چاه تولیدی است و در مواردی به‌حدی است که سازند کیفیت مخرنی خود را از دست داده است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison between laboratory and petro-physical derived methods to identify the clay minerals in an eastern Kopet-Dagh gas field

نویسندگان [English]

  • Golnaz Jozanikohan 1
  • Fereydun Sahabi 3
  • Hamed Ojani 4
1 XRD Mineralogist/ School of Mining Engineering, College of Engineering, University of Tehran
2
3 Associate Professor/ School of Mining Engineering, College of Engineering, Univeristy of Tehran
4 Head of well logging operation/ Exploration Directorate of NIOC
چکیده [English]

 
Shurijeh sandstone formation (early Cretaceous) is the main and subsidiary reservoir rock in the eastern Kopet-Dagh gas fields which consists of shale interlayer in its stratigraphic sequence. Each clay mineral with any distribution pattern have a great impact on the response of some logs such as resistivity, sonic, density and also affect the porosity and permeability calculations. It also plays an important role in the sandstone reservoir evaluation. In this research, clay mineralogy of Shurijeh reservoir Formation (D1 division) and their distribution patterns in two wells located at eastern Kopet-Dagh field were identified using instrumental analysis such as X-Ray diffraction (XRD), X-Ray fluorescence (XRF), scanning electron microscope (SEM/EDX) as well as applying five petro-physical cross plot. Results showed clay typing only based on petro-physical cross plots can produce incorrect or controversial results and should be completed by core analysis data. Based on the laboratory analysis results, clay minerals are kaolinite, magnesium-rich chlorite, illite and in some cases glauconite. Distribution pattern in producing well is structural and dispersed (pore-filling and pore lining) and in non-producing well is structural, dispersed (pore-filling, pore lining and pore bridging) and laminar. The amount of autogenic dispersed clay minerals is low in producing well and high in non-producing well and in some cases reaches to a limit in which the formation lose its reservoir quality.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eastern Kopet Dagh
  • Shurijeh Formation
  • Clay Minerals