TY - JOUR ID - 1366 TI - بررسی منشاء تولید H2S در تونل نوسود ( غرب کرمانشاه) JO - نشریه مهندسی معدن JA - IJME LA - fa SN - 1735-7616 AU - رضایی, سلیمه AU - سحابی, فریدون AU - معماریان, حسین AD - دانشگاه تهران Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 7 IS - 15 SP - 1 EP - 14 KW - H2S KW - BSR KW - تونل نوسود KW - ایزوتوپ KW - نشانه­های زیستی DO - N2 - در زمان حفاری تونل نوسود، واقع در غرب استان کرمانشاه، تراوشات هیدروکربوری فراوانی همراه حجم زیادی از آب‌های زیرزمینی از سطوح شکستگی و دیواره تونل خارج شد. حفاری تونل در سازند پابده شروع  و پس از عبور از سازند گورپی، وارد سازند ایلام شد. با شروع حفاری در سازند ایلام، حجم فراوانی از آب‌های زیرزمینی به همراه گاز H2S وارد تونل شد که سبب به وجود آمدن مشکلات و خسارات فراوانی در امر حفاری شد. سولفید هیدروژن یکی از گازهای غیرهیدروکربوری سمی و خطرناک است که در زمان حفاری در مخازن هیدروکربوری و یا معادن و تونل‌ها تولید می‌شود. این گاز در میادین هیدروکربوری از احیای باکتریایی سولفات(BSR) و احیای ترموشیمیایی سولفات(TSR) تولید می‌شود. به منظور تعیین منشاء تولید H2S در تونل نوسود، مطالعات و بررسی‌های ژئوشیمیایی، روی نمونه‌های سازندهای پابده، گورپی و ایلام در مسیر حفاری‌شده تونل و همچنین روی مغزه‌های سازند گرو از چاه‌های شماره1 میادین امام حسن و پاطاق در غرب استان کرمانشاه انجام شد. وجود آب‌های زیرزمینی سرشار از انواع میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌های فراوان در محیط، دمای پایین و عمق کم سازندها، شوری کم و مناسب آب، pH تقریبا خنثی در آب‌های موجود در محیط، وجود مقادیر فراوانی از یون سولفات در  نمونه‌های آب و  تولید مقادیر اندک H2S در محیط، شرایط مناسب برای رشد و فعالیت باکتری‌های احیا کننده سولفات در محیط را فراهم کرده است. با انجام آنالیزهای ایزوتوپی کربن و سولفور ، مطالعات نشانه‌های زیستی و آنالیزهای شیمیایی، وقوع تجزیه میکروبی ملایم و فرایند احیای باکتریایی سولفات، به‌ویژه  در سازندهای گورپی و گرو، تایید شد.   UR - https://ijme.iranjournals.ir/article_1366.html L1 - https://ijme.iranjournals.ir/article_1366_40380f3db3578c374f798082f4eea199.pdf ER -